Σφόρτσα

(Sforza). Ονομαστή ιταλική οικογένεια, πολλά μέλη της οποίας διετέλεσαν δούκες του Μιλάνου. 1. Μούτσιο ή Τζιάκομο Ατέντολο. Μισθοφόρος (1369-1424). Διακρίθηκε στη διάρκεια της άμυνας της Περούτζια, εναντίον του δούκα του Μιλάνου Ιωάννη - Γκαλεάτσο Βισκόντι. Μετά την άλωση της πόλης, πολέμησε στην υπηρεσία του. Αργότερα πρόσφερε τις υπηρεσίες του στη Φλωρεντία και πολέμησε εναντίον της Πίζας (1406). Το 1411, επικεφαλής των παπικών στρατευμάτων, νίκησε στη Ροκασέκα, το βασιλιά της Νεάπολης Βλαδίσλαο, έπειτα όμως προσχώρησε στο στρατό του αντίπαλου του και πολέμησε εναντίον του παπικού στρατού. Στη συνέχεια διορίστηκε κοντόσταυλος της βασίλισσας Ιωάννας B’, που διαδέχθηκε το Βλαδίσλαο. Στη διάρκεια κάποιας πολεμικής εκστρατείας πνίγηκε στον ποταμό Πεσκάρα. 2. Φραγκίσκος, Αλέξανδρος. Μισθοφόρος και δούκας του Μιλάνου (1401-1466). Γιος του προηγουμένου, ακολούθησε τον πατέρα του σε διάφορες πολεμικές επιχειρήσεις και διακρίθηκε για τη μαχητικότητα και την τόλμη του. Ως μισθοφόρος του δούκα του Μιλάνου Φίλιππου Βισκόντι, κατάπνιξε τη στάση των Γενοβέζων και νίκησε σε ναυμαχία το στόλο της Βενετίας. Αργότερα δυσαρεστήθηκε με το Βισκόντι, επειδή ο τελευταίος αθέτησε την υπόσχεση του να του δώσει ως σύζυγο την κόρη του Μπιάνκα Μαρία. Προσχώρησε τότε στην υπηρεσία των Βενετών, οι οποίοι ήταν σύμμαχοι των Φλωρεντινών και ως αρχιστράτηγος τους, πολέμησε εναντίον του Βισκόντι. Στη συνέχεια, επειδή έπαιξε συμβιβαστικό ρόλο και συντέλεσε στη συμφιλίωση των αντιπάλων, παντρεύτηκε τη Μπιάνκα και ως προίκα πήρε, εκτός των άλλων, την επαρχία της Κρεμόνας και το Ποντρέμολι (1441). Ταυτόχρονα κατόρθωσε να τον ανακηρύξουν διάδοχο του δουκικού θρόνου του Μιλάνου. Το 1447, νίκησε με τη βοήθεια των Βενετών την Αμβροσιανή δημοκρατία και μπήκε στο Μιλάνο, οι κάτοικοι του οποίου τον δέχτηκαν ως ελευθερωτή. Το 1450 ανακηρύχτηκε δούκας του Μιλάνου και σύμφωνα με ιστορικές πληροφορίες, άσκησε την εξουσία με σύνεση και μετριοπάθεια. Στην εποχή του βρήκαν καταφύγιο στα ανάκτορα του πολλοί Έλληνες διανοούμενοι της Κωνσταντινούπολης, μεταξύ των οποίων και ο Κωνσταντίνος Λάσκαρις. 3. Γκαλεάτσο Μαρία. Δούκας του Μιλάνου (1444-1476). Πρωτότοκος γιος του προηγούμενου, ανάλαβε την εξουσία μετά τον θάνατό του πατέρα του (1466). Βοήθησε το Λουδοβίκο IA’ της Γαλλίας, του οποίου παντρεύτηκε την κόρη Βόνα της Σαβοΐας. Αντίθετα με τον πατέρα του, ήταν αυταρχικός ηγεμόνας και στη διάρκεια της εξουσίας του επιβάρυνε το λαό με δυσβάσταχτους φόρους, γεγονός που τον έκανε γρήγορα αντιπαθητικό. Τελικά εκδηλώθηκε εναντίον του συνωμοσία, που κατέληξε στην ανατροπή και τη δολοφονία του. 4. Ιωάννης Γκαλεάτσο Μαρία. Δούκας του Μιλάνου (1468-1494). Γιος του προηγουμένου, ανάλαβε την αρχή μετά το θάνατο του πατέρα του, αλλά επειδή ήταν ανήλικος επιτροπευόταν από τη μητέρα του. Όταν ο θείος του Λουδοβίκος ο Μαύρος, γύρισε από την εξορία, δολοφόνησε τον κυριότερο σύμβουλο του Τσέκο Σιμονέτα, εξόρισε τη μητέρα του και έκλεισε στη φυλακή τον ίδιο και τη σύζυγό του, η οποία ήταν κόρη του δούκα της Καλαβρίας Αλφόνσου. Αργότερα, επειδή φοβόταν την εκδίκηση του Αλφόνσου, εξασφάλισε τη συμπαράσταση του βασιλιά της Γαλλίας Κάρολου H’. Ο Ιωάννης, λίγο αργότερα, δηλητηριάστηκε με διαταγή του θείου του. 5. Λουδοβίκος Μαρία. Δούκας του Μιλάνου (1451-1508). Ανέβηκε στο θρόνο αφού ανάτρεψε τον ανιψιό του Ιωάννη Γκαλεάτσο Μαρία. Ήταν αρχικά φίλος και σύμμαχος του Κάρολου H’ της Γαλλίας, αλλά αργότερα προσχώρησε στη συμμαχία που είχαν συμπήξει ο πάπας Αλέξανδρος Γ’ ο αυτοκράτορας Μαξιμιλιανός A’, ο βασιλιάς της Ισπανίας και μερικά ιταλικά κράτη με το πρόσχημα ότι θα εκστρατεύανε εναντίον των Τούρκων. Το 1495, με αντάλλαγμα τη Γένοβα και τη Νοβάρα, παραχώρησε στο θανάσιμο εχθρό του και φίλο των Γάλλων Τριβούλκιο, τα εδάφη που του ανήκαν. Στη συνέχεια όμως ο Τριβούλκιος, κατόρθωσε να καταλάβει το Μιλάνο αλλ’ ο Σ. το ανακατάλαβε λίγο αργότερα, για σύντομο όμως χρονικό διάστημα. Τελικά μετά την εγκατάλειψη του από τους συμμάχους του Ελβετούς, έπεσε στα χέρια των Γάλλων και πέθανε στη φυλακή. 6. Μαξιμιλιανός. Δούκας του Μιλάνου (1491-1530). Ήταν ο μεγαλύτερος γιος του προηγούμενου. Αφού έμεινε για δώδεκα χρόνια εξόριστος, μπήκε στο Μιλάνο με τη βοήθεια του πάπα Ιούλιου B’ το 1512 και κατέλαβε την εξουσία. Τρία χρόνια αργότερα νικήθηκε από το Φραγκίσκο A’ της Γαλλίας στο Μαρινιάν και αναγκάστηκε να παραχωρήσει στο Γάλλο μονάρχη τα εδάφη του. Από τότε εγκαταστάθηκε στη Γαλλία, όπου έζησε με σύνταξη που του χορηγήθηκε, έως τον θάνατό του. 7. Φραγκίσκος Μαρία. Τελευταίος δούκας του Μιλάνου (1492-1535). Ήταν δευτερότοκος γιος του Λουδοβίκου και έζησε και αυτός εξόριστος για μεγάλο χρονικό διάστημα. Κατέλαβε την εξουσία το 1521 με τη βοήθεια του πάπα Λέοντα Γ ’ και του αυτοκράτορα Κάρολου Κοίντου, στον οποίο παραχωρήθηκαν τα εδάφη του μετά τον θάνατό του. Ο Γκαλεάτσο Μαρία Σφόρτσα, δούκας του Μιλάνου, σε προσωπογραφία άγνωστου καλλιτέχνη. O Φραγκίσκος Μαρία Σφόρτσα, δούκας του Μιλάνου, σε προσωπογραφία του Μπερναρντίνο Λουίνι (Μουσείο του Καστέλο, Μιλάνο).